مشاور شما

رویدادهای اجتماعی به ویژه اگر عمقی مؤثر و پژواکی پرطنین داشته باشند، نیازمند تحلیل های ژرف و تحقیقاتی کاوش گرانه هستند. برای پی بردن به ابعاد چیستی و ماهیت وقایع سیاسی و اجتماعی، و درک درست واقعیت های بیرونی جامعه، به ابزار متناسب با آن نیاز داریم. اطلاعات مناسب و منطبق با واقعیت، خالی بودن ذهن تحلیل گر از پیش ساخته ها و پیش داوری های ذهنی، روحیه ی نقادی و پرسش گری، و خصلت حقیقت جویی و نوخواهی لازمه ی داشتن تحلیلی روشن و روشن گر می باشد. چنانچه این تمهیدات به صورت کامل فراهم نشود، پژوهش محقِّق نیز به شایستگی محقَّق نمی گردد و فرجام آن، تحلیل ها و رهنمودهای سطحی خواهد بود. حادثه ی دوم خرداد 76 یکی از این وقایع تاریخی ژرف و پراثری است که باید با چنین دقت و تیزبینی ای بدان نگریست و آن را پژوهید.

آنچه امروزه همه ی پژوهش گران، اندیشمندان و سیاست مداران بر آن متّفق هستند، این است که وقایع سیاسی پس از دوم خرداد، نه یک حادثه ی گذرا، بلکه رخدادی سیاسی برآمده از متن و ژرفای واقعیت های اجتماعی است که می توان از آن با عنوان «جنبشی اجتماعی» نام برد. البته در همین جا باید اذعان نمود که این جنبش اجتماعی، بسیار عمیق تر و فراتر، و گاه متفاوت با پاره ای نظرها و تحلیل های جناحی شتاب زده می باشد.

اظهارنظرهایی را که پس از این انتخابات، در تحلیل پیام دوم خرداد و علل پیدایش آن بروز یافت، می توان در چهار گروه مشخص تقسیم نمود که به علّت تداخل و عدم تمایز کامل مواضع سیاسی گروه ها و افراد، از شفافیت روشن و دقیقی برخوردار نیست، اما تصویری نسبی ارایه می دهد. ما در این مجال، به بررسی و نقد مواضع هریک از این گروه ها خواهیم پرداخت؛ آن گاه یکی از این تحلیل ها را به عنوان تحلیل برگزیده و مناسب، تشریح خواهیم کرد.

1. تحلیل نخست، با پشتوانه ی تبلیغاتی و روانی رسانه های اسلام و انقلاب ستیز خارجی توسط معاندان نظام در خارج و داخل کشور صورت می گرفت که نتیجه ی انتخابات با رأی منفی ملّت به نظام و ارزش های حاکم بر آن قلمداد نمود. این گروه با ژستی کارشناسانه و جدال با حقیقت و پنهان نمودن واقعیت، به اظهار عقده های درونی خود در قالب اظهارنظرهای خودمدارانه پرداخت.

نگاهی به سیل خبرها، تیترها، مقاله ها و مصاحبه های مطبوعات ضدانقلاب و رسانه های خارجی، حکایت گر این مطلب است.1 این تحلیل که نگاهی منفی نسبت به نظام دارد، خود متشکل از لایه ها و محورهایی است که عبارت اند از:

الف: اولین موضوعی که اینان به آن اشاره می کنند، مسأله ی حضور گسترده و مؤثر ارکان نظام و مجموعه ی حاکمیت برای پیروزی رقیب اصلی «آقای خاتمی» است. در پاسخ باید گفت که در این نظریه، ارکان نظام به درستی متمایز و مشخص نشده است.

اگر منظور رهبری است که ایشان عدم جانبداری خاص خود از یک نامزد به خصوص را چه پیش و چه پس از انتخابات به صراحت اعلان نمودند.2 هم چنین حضور آقای «ری شهری» که از نزدیکان و متصدیان رهبری بودند هم خنثی کننده ی این موضوع بود. ضمن این که مردم در این گونه موارد که ارتباط خاص و معینی با اساس نظام ندارند، از نظر روان شناسی، بیشتر بر پایه ی اندیشه و نظر خود عمل می کنند. علاوه بر این، حتی در بین نیروهای مذهبی نیز، تقسیم بندی نظرات رهبری به مولوی و ارشادی، از سابق وجود داشته است. از سوی دیگر، حضور و حمایت نهادها و گروه های درون نظام همانند کارگزاران سازندگی، مجمع روحانیون مبارز، بخشی از علما، و بسیاری از مدیران نظام و نیروهای ارزشی از آقای خاتمی، نادرستی چنین دیدگاهی را به اثبات می رساند. علاوه بر این، تحلیل آرای ریخته شده به صندوق های رأی نیز شاخص خوبی برای ابطال این ادعا می باشد، به گونه ای که نتیجه ی صندوق های شهرها و شهرک های مرتبط با نیروها و نهادهای ارزشی و انقلابی، تفاوت خاصی با دیگر نقاط کشور در حمایت قاطع از آقای خاتمی ندارد.3 گذشته از آن که آقای خاتمی خود روحانی و از خانواده ای روحانی هستند و در طول دوران انقلاب از مدیران درجه یک نظام بوده اند.

هم چنین نتایج نظرسنجی ها مشخص می نماید که اصولاً بخش قابل توجهی از آرای آقای خاتمی، به خاطر دفاع از ارزش های انقلاب و نزدیکی به امام(ره) بوده است. نگاهی به اظهارنظرهای آقای خاتمی و همراهان و حامیان اصلی ایشان، نشانگر لکنت ذهنی طرفداران نظریه ی نفی نظام است. ایشان قبل و بعد از انتخابات بر اصول بنیادین انقلاب اسلامی تأکید کرد و پس از انتخابات، تبلیغات برخی رسانه های غربی را ناشی از کج فهمی و سوءبرداشت آن ها از انقلاب اسلامی و مردم ایران دانست.4 روزنامه ی «سلام» ارگان حامیان خاتمی چنین نوشت: «به یقین یکی از پیام های مهم این انتخابات، اعلام وفاداری جامعه ی انقلابی با نظام و… رهبری بوده است».5 بسیاری از صاحب نظران نیز دوم خرداد را نشانه ی صلابت و کارآیی نظام جمهوری اسلامی، و تاج افتخاری برای کشور و مردم ایران دانستند6 و از نظام به واسطه ی بلوغ سیاسی و عدم اتکای به شخص و ادامه ی حیات بر اساس ضوابط حاکم تمجید نمودند.7

ب: از دیگر تحلیل هایی که در درون تحلیل های نفی نظام ارایه می شود، این است که اگر مردم به جای گزینش یک نامزد می توانستند، رأی «آری» یا «نه» به نظام بدهند، گزینه ی «نه» را انتخاب می کردند. پوچی و بی بنیادی این نظریه بر هر روشن اندیش منصفی آشکار است، زیرا اگر کسانی بخواهند موضع مخالف خود را علیه یک نظام سیاسی ابراز کنند، روش هایی را برمی گزینند که هم بیانگر موضع منفی آن ها نسبت به آن نظام سیاسی باشد و هم منجر به تثبیت آن نظام نگردد.8 ضمن این که «همه ی نیروهای مخالف و مسلح، بلکه اکثر گروه های مخالف قانونی در داخل و خارج از کشور نیز عملاً مردم را از رأی دادن به آقای خاتمی منع می کردند. با این همه، مردم به این فراخوان ها وقعی ننهادند و حماسه ی خود را خلق نمودند.9 به همین دلیل، اگر دوم خرداد دربردارنده ی یک «نه»ی بزرگ باشد، این پیام نفی بیشتر متوجه گروه های مخالف و معاند با نظام است.10

ج: محور عمده ای که در تحلیل پیش گفته با تأکید بیان گردید، فرضیه ی نفی مبانی انقلاب و… ارزش های دینی است. نگاهی به برنامه ها و شعارهای انتخاباتی آقای خاتمی و نظر ایشان راجع به مقولاتی چون ولایت فقیه11 نقش روحانیت12 و رابطه ی دین و سیاست13 بی اعتباری این دیدگاه را برملا می سازد. در برنامه های انتخاباتی آقای خاتمی تأکید بر ارزش های دینی و اسلامی با 8/5، تأکید بر ارزش ها و اصول نظام با 56/1 و تأکید بر قانون اساسی با 8/10 بیان شده است. هم چنین در نظرسنجی های انجام شده از مردم، شاخص پیروی از خط امام از میان 28 گزینه ی دیگر حایز رتبه ی اول شده است.14

د: از دیگر وجوه دیدگاه فوق این است که آرای مردم، رأی به آزادی های وسیع اجتماعی و نفی محدودیت ها و به عبارت دیگر رأی به بی بندوباری بوده است. در این زمینه باید گفت که گرچه نمی توان خواست رفتارهای غیرسخت گیرانه از سوی حکومت از جانب برخی لایه های اجتماعی را نادیده گرفت، اما بزرگ نمایی، تعمیم و اصل نمودن آن خطایی آشکار است، چراکه بر اساس واقعیت های موجود، جامعه هنوز ترجیح می دهد، پاسخ های خود در مورد مسایل اجتماعی و فرهنگی را از حوزه ی دین دریافت کند. لذا گزاره ی دفاع مناسب از دین، رتبه ی بالایی را در میان گزاره های دیگر انتخاب آقای خاتمی کسب می نماید.15

2. دومین رهیافتی که در زمینه ی تحلیل چرایی و چیستی پدیده ی دوم خرداد وجود دارد، اگرچه به نفی کامل نظام معتقد نیست، اما آن را نقطه ی گسست در تاریخ انقلاب اسلامی، زمین لرزه ی سیاسی، و انقلاب در انقلاب معرفی می کند. این رهیافت، پدیده ی دوم خرداد را در جهت استحاله ی نظام و انقلاب ارزیابی می کند و پایان دوران ارزش های انقلاب و یا حداقل دوری فزاینده از این آرمان ها و ارزش ها به شمار می آورد(دوران ترمیرور) 16.

در این تحلیل، مقایسه ی آقای خاتمی با گورباچف و یلتسینیزه کردن شرایط سیاسی معنا می یابد. اما این تحلیل نیز فاصله ی بسیاری با حقیقت دارد.

قرار گرفتن شاخص هایی چون تقوا، صداقت، خصوصیات فردی، وابستگی به امام، وابستگی به خاندان مذهبی و دفاع منطقی از دین در کنار دفاع از آزادی های قانونی در رده های اول نظرسنجی های انجام شده، نشان از عدم وقوع چنین پدیده ای در دوم خرداد دارد؛ به عبارت دیگر تحولات ارزشی در دوم خرداد بازگشت به ارزش های قبل از انقلاب نبوده است، بلکه به نوعی درخواست، باز تفسیر و بازخوانی ارزش های انقلاب می باشد.17البته نمی توان از وجود برخی ارزش های جدید و نیز تغییر برخی اولویت ها، چشم پوشید. در این گروه، برخی از تحلیل گران دوم خرداد را آشکار شدن شکاف و چالش میان سنت و مدرنیته، و در نهایت پیروزی نوگرایی دانسته اند.18 به خوبی روشن است که این موضوع اگر چه تا اندازه ای در جامعه ی ایران نمایان است، اما حکم به پیروزی قاطع مدرنیته، شاید قضاوتی شتاب زده باشد. چه حتی مَسندداران و تئوری پردازان دوم خرداد نیز بیشتر به تلفیق سنت و مدرنیته و دین و نوگرایی، آن هم با تکیه بر اجزای درونی دین تمایل نشان داده اند تا تفوّق، تسلط و برتری مدرنیته.

3. سومین دیدگاه درباره ی دوم خرداد، دیدگاهی است که آن را به حادثه ای گذرا، روبنایی و سیاسی محض فرو می کاهد که تأثیر چندانی بر روند موجود ندارد. این تحلیل تا مدتی پس از دوم خرداد، از جانب برخی طیف های رقیب آقای خاتمی و حتی برخی نیروهای جبهه ی دوم خرداد تحت عنوان «لج ملی» صورت می گرفت. بر این اساس، فعالیت های تبلیغاتی و عملیات روانی ستاد خاتمی و تبلیغات ناصحیح و گاه مخرب گروه مقابل، به وجودآورنده ی اصلی این واقعه محسوب می شود که آقای خاتمی توانست بهترین بهره برداری را از فضای توده وار جامعه ی ایران بنماید.

در این رابطه باید گفت که اگرچه این تحلیل کاملاً نادرست نیست و حتی جزء مهمی از حقیقت است و بررسی گفتارشناسانه ی19 آقای خاتمی و پژوهش روان شناسانه ی20 آرای ایشان را لازم می نمایاند، اما علت اصلی و ترجمان واقعی آرا نیز نمی باشد این دیدگاه با توجه به گذشت چهار سال از دوم خرداد و تجربه ی 18 خرداد سال 80 مورد قبول واقع نمی شود. هم اینک نیز هیچ صاحب اندیشه ای بدان باور جدی ندارد، اگرچه ممکن است، گاه و بی گاه، براثر منازعات سیاسی این نوع مسایل برجسته و نمایان شود.

4. چهارمین رویکرد، گفتمان باورمند به پیوست دوم خرداد با جریان کلی انقلاب اسلامی است. گستره ی این رویکرد، با همه ی اختلافات نظری و عملی ای که در آن وجود دارد، طیف وسیعی از حاکمان و گروه های مختلف اما خردپذیر و روشن بین درون نظام، به همراه تحلیل گران واقع بین و ژرف نگر را شامل می شود.

در این نگرش، دوم خرداد بیانگر حماسه ای شکوهمند است. چنان که مقام معظم رهبری، اولین شخصیتی بودند که بدان اشاره فرمودند. حماسه ی اقتدار مردمی نظام و وفاداری آن به مبانی مردم سالاری دینی.

بر این اساس، دوم خرداد نه یک نقطه ی گسست در روند انقلاب و متضاد با آن، بلکه ادامه ی سیر منطقی و حرکت تکاملی انقلاب و تحرکی جدید در آن، و بازگشت و درخواست عمیق تر شعارها و آرمان های اصلی انقلاب اسلامی همانند استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی، عدالت، معنویت و… می باشد.21

این گروه به هیچ وجه گسست در ارزش ها را قبول ندارد و به اصلاح روش ها معتقد است.

گرچه برخی از طرفداران این گروه در منتهی الیه سمت چپ آن قرار دارند و به گسست جدی در روش ها معتقد هستند. به هر حال این گفتمان، دوم خرداد را دوره ی تعمیق و نهادینگی مفاهیم و ارزش ها ارزیابی می کند22 و به رأی مردم بسان تحولی سازنده می نگرد که به رغم محفوظ ماندن قداست ثقل های نظام در فرآیند این تغییر و تحول، دقایق و عناصر سازنده و پردازنده ی ساخت و ساحت جامعه، موضوع قرائتی متفاوت و [نه متضاد] قرار گرفته و گفتمان نوینی را در عرصه ی سیاست، اجتماع و فرهنگ شکل داده است.23 از این دیدگاه انقلاب اسلامی خود فراز بلندی از خیزش اصلاح گرایانه و حرکت به سمت مردم سالاری دینی محسوب می شود که دوم خرداد یکی از نقاط اوج آن است. این رویکرد در تحلیل علل و زمینه های پیدایش دوم خرداد، از دریچه ی رهیافت ساختاری جمعیتی و شکاف های اجتماعی (شکاف های سِنّی، طبقاتی و صنفی) می نگرد.

اجزای اصلی این تحلیل، با لحاظ کردن شرایط بین المللی که در آن ایده ی جامعه ی مدنی ایده ای مسلط می باشد، عبارت اند از: افزایش نسبت شهرنشینی، افزایش نرخ باسوادی و طبقه ی تحصیل کرده، صنعتی شدن جامعه ی ایران، افزایش وسایل ارتباط جمعی و مطبوعات و ارتباطات بین المللی، افزایش روشنفکران و تحول جمعیتی در اجتماع.24

از این دیدگاه، فضای ناظر بر دوم خرداد فضایی بود که به دلیل اجرای برنامه های توسعه، نسبت مهاجران روستاییان به شهرها افزایش یافته بود، نرخ باسوادی از 5/47 درصد در سال 1355 به 80 درصد در سال 1375 ارتقا یافته بود.25 جامعه با شتاب به سمت صنعتی شدن، رشد اقتصادی و مدرن شدن به حرکت درآمده بود،26 حضور و تأثیر مطبوعات و رسانه های کوچک و بزرگ و موضوع جهانی شدن به ویژه در عرصه ی فرهنگ اوج گرفته بود، حجم و میزان اثرگذاری روشن فکران رو به فزونی نهاده بود و به سرعت به گروه های مرجع تبدیل شده بودند، جمعیت جوان کشور رشدی فزاینده و تحول ساز یافته بود و خواست ها و نیازهای خود را می طلبید، حضور زنان و سیاسی شدن آن ها فضای جدیدی به وجود آورده بود و همه ی این ها موجب به وجود آمدن نیروهای جدید و فربه شدن طبقه ی متوسط جامعه گردید. نتیجه ی این مسایل به همراه وجود ناهنجاری های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در میان راه هایی از حاکمان، به تغییراتی در نگرش ها، بینش ها، ذایقه ها و تکوین برخی انگاره ها و ارزش های جدید و جابه جایی اولویت این ارزش ها انجامید و زمینه ساز تمایل بیشتر اقشار مردم به مشارکت جدی و سامان یافته در مسایل سیاسی، اجتماعی و اقتصادی گردید.

در جمع بندی آنچه آمد باید گفت که دوم خرداد جنبشی اجتماعی و اصلاح طلبانه در راستای اهداف انقلاب اسلامی با لحاظ تغییرات زمانی می باشد. پیام دوم خرداد، پیام تثبیت انقلاب و نظام در ابعادی دیگر و گستره ای فراتر است. البته نمی توان در این جهت پیام اعتراض دوم خرداد را نادیده انگاشت؛ اعتراض به فقر، فساد، تبعیض، ناکارآمدی شیوه ها و ایستایی برخی نگرش ها و بینش ها. به همین دلیل باید دوم خرداد را با تمام ابعاد آن درک کرد، علل آن را بازشناخت، آسیب هایی را که متوجه او است، دفع کرد و آفت ها را زدود. مفاهیم ارزشی انقلاب را با تفسیری روزآمد به نسل جدیدِ جویای حقیقت منتقل نمود و در این راستا کوتاهی نکرد.

از آن نهراسید، بلکه هوشمندانه بدان امید بست. دولت مردان باید این موقعیت را مغتنم بشمارند و دردمندانه به وضعیت کشور و ملت رسیدگی نمایند. در دهه ی سوم انقلاب ما باید طعم شیرین حاکمیت اسلامی بر پایه ی مردم سالاری دینی را با ترکیبی بدیع به کام ملت و جوانان بچشانیم.

از سلایق و منافع جناحی به سود منافع ملی چشم بپوشیم و در سایه ی ولایت فقیه به اصلاح و بازسازی روش ها و رویش و پویش ارزش ها و تداوم بینش امام(ره) و رهبری بیاندیشیم.

پی نوشت ها:
1. ر.ک: کیهان لندن 18/3/76، راه کارگر خرداد 76، نشریه پروفیل شماره ی 23، ژوئن 1997، لوموند 27 مهر 1997 و مصاحبه ی سی ان ان با یک تحلیل گر ایرانی 7/3/76.

2. این موضوع به معنای بی نظر بودن ایشان در داستان انتخابات نیست. بلکه به معنای عدم دخالت رهبری به سود نامزد خاصی است. ضمن آن که رهبری چه پیش و چه پس از انتخابات تأکید فرمودند که هرکدام از این چهار نفر رأی بیاورند برای من یکسان است.

3. ر.ک: مصاحبه ی علی ربیعی، با کار و کارگر 1/5/76. وی می گوید: از مجموع آرای شهرک شهید محلاتی (شهرکی سپاهی نشین) 1700 رأی به خاتمی، 100 رأی به ری شهری و 12 رأی به ناطق نوری بوده است.

4. کیهان، خرداد 76.

5. سلام، خرداد 76.

6. صادق زیباکلام، عکس های یادگاری با جامعه ی مدنی، ص 46.

7. ایران فردا، ش 36، شهریور 76، ص 44.

8. علی ربیعی، جامعه شناسی تحولات ارزشی، تهران، چاپ اول، 1380، انتشارات فرهنگ و اندیشه، ص 209.

9. بیم ها و امیدها، مصاحبه با سیدمصطفی تاج زاده، ص 46.

10. همان گونه که حتی عزت اللّه سحابی در سرمقاله ی ایران فردا، ش 34 به آن اشاره می کند.

11. خاتمی، سلام، 7/12/75، هرکس در نظام ماست باید ولایت فقیه را به عنوان مبنای نظام بپذیرد. و خاتمی، سلام 28/12/75، به جامعه ای مدنی می گویند که زیر چتر اسلام، ولی فقیه و قانون اساسی تنوع و تکثر را بپذیرند. (به نقل از جادوی گفتار، محمدجواد غلامرضا کاشی، تهران، 1379، انتشارات آینده پویان، ص 170).

12. محمدجواد غلامرضا کاشی، جادوی گفتار، ص 172.

13. ر.ک: سید محمدصادق الحسینی، پدیده ی خاتمی، ص 16، سخنرانی خاتمی در حرام امام، 29/10/76.

14. جامعه شناسی تحولات ارزشی، ص 212.

15. همان، ص 162.

16. ر.ک: ایران فردا، شماره ی 36، شهریور 76، ص 41 و جامعه شناسی تحولات ارزشی، ص 233 تا ص 237.

17. جامعه شناسی تحولات ارزشی، ص 237.

18. بیم ها و امیدها، مصاحبه با سهراب رزاقی، ص 102.

19. ر.ک: محمد جواد غلامرضا کاشی، جادوی گفتار، تهران، 1379، انتشارات آینده پویان.

20. ر.ک: تا صبح دم (روان شناسی نفوذ اجتماعی خاتمی) محمدرضا حنفی، تهران 1379، انتشارات روزنامه سلام.

21. همان، مصاحبه با مرتضی الویری، ص 24.

22. بیم ها و امیدها، مصاحبه با احمد نقیب زاده، ص 271.

23. همان، گفت وگو با محمدرضا تاجیک، ص 64.

24. جامعه شناسی تحولات ارزشی، علی ربیعی، ص 65 تا ص 73.

25. همان، ص 243.

26. درباره ی تأثیر وضعیت اقتصادی کشور بر حادثه ی دوم خرداد دو دیدگاه وجود دارد. گروهی دوم خرداد را محصول طبیعی دوران سازندگی دانسته اند (ر.ک: غلامحسین کرباسچی، بیم ها و امیدها) و گروهی دوم خرداد را اعتراض به مدیریت اقتصادی کشور و فن سالاری برآمده از آن تلقی نموده اند. (ر.ک: فرشاد مؤمنی، بیم ها و امیدها، ص 223 و همان، مصطفی تاج زاده، ص 43 و 44.

اعمال شب و روز نیمه شعبان
دعا و نیایش
شب نیمه شعبان، شب بسیار مباركى است. از امام جعفر صادق علیه السلام روایت است كه از امام محمدباقر علیه‌السلام در مورد فضیلت شب نیمه شعبان سؤال شد؛ امام فرمود آن شب بعد از لیلة القدر افضل شب‌ها است. در آن شب خداوند به بندگان، فضل خود را عطا مى‌فرماید و ایشان را به مَنّ و كَرَم خویش مى‌آمرزد. پس سعى و كوشش كنید در تقرّب جستن به سوى خداى تعالى در آن شب، كه آن شبى است كه خدا قسم یاد فرموده به ذات مقدس خود كه سائلى را از درگاه خود تا زمانی كه مطلب گناهی را درخواست نکند؛ دست خالى برنگرداند. و آن شبى است كه قرار داده حق تعالى آن را از براى ما به مقابل آن كه قرار داده شب قدر را براى پیغمبر ما صَلَّى اللَّهِ عَلِیهِ وَ آله. پس كوشش كنید در دعا و ثنا بر خداى تعالی و از جمله بركات این شب مبارك آن است كه ولادت با سعادت حضرت صاحب عصر امام زمان ارواحُنا لَهُ الفداء در سحر این شب سال دویست و پنجاه و پنج در سامراء واقع شده و باعث مزید شرافت این شب مبارك شده است .

براى شب نیمه شعبان چند عمل وارد شده است:
1- غسل، كه باعث تخفیف گناهان مى‌شود.

2- احیاء این شب به نماز و دعا و استغفار. و در روایت است كه هر كس این شب را احیا دارد؛ نمیرد دل او در روزى كه دل‌ها بمیرند.

3- زیارت امام حسین علیه السلام است كه افضل اعمال این شب
و باعث آمرزش گناهان است و هر كس بخواهد با او مصافحه كند روح صد و بیست و چهار هزار پیغمبر زیارت كند آن حضرت را در این شب و اَقَلِّ زیارت آن حضرت آن است كه به بامى برآید و به جانب راست و چپ نظر كند پس سر به جانب آسمان بلند كند و زیارت كند آن حضرت را به این كلمات: “اَلسَّلامُ عَلَیْكَ یا اَبا عَبْدِاللّهِ، اَلسَّلامُ عَلَیْكَ وَ رَحْمَةُاللّهِ وَ بَرَكاتُهُ.” و هر كس در هر كجا باشد در هر وقت كه آن حضرت را به این كیفیت زیارت كند امید است كه ثواب حجّ و عُمره براى او نوشته شود .

دعا و نیایش
4- خواندن دعایی كه شیخ و سیّد نقل كرده‌اند و به منزله زیارت امام زمان صلوات الله و سلامُه عَلَیْهِ است.
اَللّهُمَّ بِحَقِّ لَیْلَتِنا (هذِهِ) وَ مَوْلُودِها
خدایا به حق این شبى كه ما در آنیم و به حق آن كس كه در آن به دنیا آمده
وَ حُجَّتِكَ وَ مَوْعُودِهَا الَّتى قَرَنْتَ اِلى فَضْلِها فَضْلاً فَتَمَّتْ كَلِمَتُكَ
و حجتت و موعود آن كه همراه كردى به فضیلت این شب فضیلت دیگرى و بدین سبب تمام شد كلمه تو
صِدْقاً وَ عَدْلاً لا مُبَدِّلَ لِكَلِماتِكَ وَلا مُعَقِّبَ لاِیاتِكَ نُورُكَ الْمُتَاَلِّقُ
به راستى و عدالت تغییر دهنده‌اى براى كلمات تو نیست و پس زننده‌اى براى آیات تو نیست آن نور درخشانت
وَ ضِیاَّؤُكَ الْمُشْرِقُ وَ الْعَلَمُ النُّورُ فى طَخْیاَّءِ الدَّیْجُورِ الْغائِبُ
و آن روشنى فروزانت و آن نشانه نورانى در شب تاریك ظلمانى آن پنهان
الْمَسْتُورُ جَلَّ مَوْلِدُهُ وَ كَرُمَ مَحْتِدُهُ وَالْمَلاَّئِكَةُ شُهَّدُهُ وَاللّهُ ناصِرُهُ
غایب از انظار كه ولادتش بزرگ و كریم الاصل بود و فرشتگان گواهان اویند و خدا یاور
وَ مُؤَیِّدُهُ اِذا آنَ میعادُهُ وَالْمَلاَّئِكَةُ اَمْد ادُهُ سَیْفُ اللّهِ الَّذى لا یَنْبوُ
و كمك كار او است در آن هنگام كه وعده‌اش برسد و فرشتگان مددكارش باشند آن شمشیر برنده خدا كه كُند نشود
وَ نُورُهُ الَّذى لا یَخْبوُ وَ ذوُالْحِلْمِ الَّذى لا یَصْبوُا مَدارُ الَّدهْرِ
و نور او كه خاموش نگردد و بردبارى كه كار بى رویه انجام ندهد چرخ روزگار به خاطر او گردش كند
وَ نَوامیسُ الْعَصْرِ و َوُلاةُ الاْمْرِ وَالْمُنَزَّلُ عَلَیْهِمْ ما یَتَنَزَّلُ فى لَیْلَةِ
و او و پدران معصومش نوامیس هر عصر و والیان امر خدایند در شب قدر آنچه نازل شود بر ایشان نازل گردد
الْقَدْرِ وَ اَصْحابُ الْحَشْرِ وَالنَّشْرِ تَراجِمَةُ وَحْیِهِ وَ وُلاةُ اَمْرِهِ وَ نَهْیِهِ
و آنهایند صاحبان حشر و نشر و مفسران وحى خدا و سرپرستان امر و نهى او
اَللّهُمَّ فَصَلِّ عَلى خاتِمِهْم وَ قآئِمِهِمُ الْمَسْتُورِ عَنْ عَوالِمِهِمْ
خدایا پس درود فرست بر خاتم ایشان و قائمشان كه در پس پرده است از عوالم آنها
اَللّهُمَّ وَ اَدْرِكَ بِنا اءَیّامَهُ وَظُهُورَهُ وَقِیامَهُ وَاجْعَلْنا مِنْ اَنْصارِهِ وَاقْرِنْ ثارَنا
خدایا ما را به روزگار او و زمان ظهور و قیامش برسان و از جمله یارانش قرارمان ده و خونخواهى ما را
بِثارِهِ وَاكْتُبْنا فى اَعْوانِهِ وَ خُلَصاَّئِهِ وَ اَحْیِنا فى دَوْلَتِهِ ناعِمینَ
به خونخواهى او مقرون گردان و نام ما را در زمره یاران و مخصوصانش ثبت فرما و ما را در دولتش شادكام
وَ بِصُحْبَتِهِ غانِمینَ وَ بِحَقِّهِ قآئِمینَ وَ مِنَ السُّوَّءِ سالِمینَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ
و متنعم و به همنشینیش بهره‌مند و به گرفتن حقش پابرجا بدار و از بدی‌ها بر كنارمان كن اى مهربان‌ترین مهربانان
وَالْحَمْدُلِلّهِ رَبِّ الْعالَمینَ وَ صَلَواتُهُ عَلى سَیِّدِنا مُحَمَّدٍ
و ستایش خاص خدا پروردگار جهانیان است و درودهاى او بر آقاى ما محمد
خاتَمِ النَّبِیّینَ وَ الْمُرْسَلینَ وَ عَلى اَهْلِ بَیْتِهِ الصّادِقینَ وَ عِتْرَتِهَ
خاتم پیمبران و مرسلین و بر خاندان راستگو و عترت حقگویش باد
النّاطِقینَ وَالْعَنْ جَمیعَ الظّالِمینَ واحْكُمْ بَیْنَنا وَ بَیْنَهُمْ یا اَحْكَمَ الْحاكِمینَ .
خاتم پیمبران و مرسلین و بر خاندان راستگو و عترت حقگویش باد
النّاطِقینَ وَالْعَنْ جَمیعَ الظّالِمینَ واحْكُمْ بَیْنَنا وَ بَیْنَهُمْ یا اَحْكَمَ الْحاكِمینَ .
و از رحمت خود دور ساز تمام ستمكاران را و میان ما و ایشان داورى كن اى محكم‌ترین حكم كنندگان.

5- دعای تعلیم داده شده از حضرت صادق علیه السلام در شب نیمه شعبان .
اَللّهُمَّ اَنْتَ الْحَىُّ الْقَیُّومُ الْعَلِىُّ الْعَظیمُ الْخالِقُ
خدایا تویى زنده پاینده والاى بزرگ آفریننده
الرّازِقُ الْمُحْیِى الْمُمیتُ الْبَدىَّءُ
و روزى دهنده زنده كننده و میراننده آغاز كننده
الْبَدیعُ لَكَ الْجَلالُ وَ لَكَ الْفَضْلُ وَ لَكَ الْحَمْدُ وَ لَكَ الْمَنُّ وَ لَكَ الْجُودُ
و پدید آورنده، براى تو است بزرگى و از آن تو است فضیلت و ستایش و از آن تو است نعمت و جود
وَ لَكَ الْكَرَمُ وَ لَكَ الاْمْرُ وَ لَكَ الْمَجْدُ وَ لَكَ الْشُّكْرُ وَحْدَكَ لاشَریكَ لَكَ
و خاص تو است بزرگوارى و از تو است فرمان و شوكت و خاص تو است سپاسگزارى كه یگانه‌اى و شریكى برایت نیست
یا واحِدُ یا اَحَدُ یا صَمَدُ یا مَنْ لَمْ یَلِدْ وَ لَمْ یُولَدْ وَ لَمْ یَكُنْ لَهُ
اى یگانه‌اى یكتا اى بى‌ نیاز اى كه فرزندى ندارد و فرزند كسى نباشد و نیست برایش
كُفُواً اَحَدٌ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَاْغفِرْ لى وَارْحَمْنى وَاكْفِنى
همتایى هیچ كس. درود فرست بر محمد و آل محمد و بیامرز مرا و به من رحم كن و كفایت كن
ما اَهَمَّنى وَاقْضِ دَیْنى وَ وَسِّعْ عَلَىَّ فى رِزْقى فَاِنَّكَ فى هذِهِ اللَّیْلَةِ
از من آنچه فكر مرا به خود مشغول كرده و قرضم را ادا كن و در روزیم گشایش ده زیرا كه تو در این شب
كُلَّ اَمْرٍ حَكیمٍ تَفْرُقُ وَ مَنْ تَشاَّءُ مِنْ خَلْقِكَ تَرْزُقُ فَارْزُقْنى وَ اَنْتَ
هر كار محكمى را از هم جدا كنى و هر یك از مخلوقات خود را بخواهى روزى دهى پس روزیم ده كه تو
خَیْرُ الرّازِقینَ فَاِنَّكَ قُلْتَ وَ اَنْتَ خَیْرُ الْقاَّئِلینَ النّاطِقینَ وَاسْئَلوُا اللّهَ
بهترین روزى دهندگانى زیرا تو خود گفتى و تو بهترین گویندگان و ناطقان هستى كه فرمودى “از خدا بخواهید از فضل او”
مِنْ فَضْلِهِ فَمِنْ فَضْلِكَ اَسْئَلُ وَ اِیّاكَ قَصَدْتُ وَابْنِ نَبِیِّكَ اعْتَمَدْتُ وَ لَكَ
پس من از فضل تو مى‌خواهم و تو را قصد كردم و به فرزند پیمبرت اعتماد كردم و به تو
رَجَوْتُ فَارْحَمْنى یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ.
امیدوارم پس به من رحم كن اى مهربانترین مهربانان.
6- خوانده شود؛ دعایی که حضرت رسول صلى الله علیه و آله در این شب مى خواندند:
اَللّهُمَّ اقْسِمْ لَنا مِنْ خَشْیَتِكَ ما یَحُولُ بَیْنَنا
خدایا بهره ما كن از ترس خود بدان اندازه كه حائل شود میان ما
وَ بَیْنَ مَعْصِیَتِكَ وَ مِنْ طاعَتِكَ ما تُبَلِّغُنا بِهِ رِضْوانَكَ وَ مِنَ الْیَقینِ ما
و نافرمانیت و از اطاعت خویش بدان مقدار كه ما را به خشنودى و رضوان تو برساند و از یقین بدان
یَهُونُ عَلَیْنا بِهِ مُصیباتُ الدُّنْیا اَللّهُمَّ اَمْتِعْنا بِاَسْماعِنا وَ اَبْصارِنا
حد كه به وسیله آن ناگواری‌هاى دنیا بر ما آسان گردد خدایا ما را به گوش‌هایمان و دیده‌هامان
وَ قُوَّتِنا ما اَحْیَیْتَنا وَاجْعَلْهُ الْوارِثَ مِنّا وَاجْعَلْ ثارَنا عَلى مَنْ ظَلَمَنا
و نیرویمان تا زنده‌ایم بهره‌مند ساز و آن را وارث ما گردان و خون ما را به گردن كسى انداز كه بر ما ستم كرده
وَانْصُرنا عَلى مَنْ عادانا وَلا تَجْعَلْ مُصیبَتَنا فى دینِنا وَلا تَجْعَلِ
و یارى ده ما را بر كسى كه با ما دشمنى كند و مصیبت ما را در دینمان قرار مده و دنیا
الدُّنْیا اَكْبَرَ هَمِّنا وَلا مَبْلَغَ عِلْمِنا وَلا تُسَلِّطْ عَلَیْنا مَنْ لا یَرْحَمُنا
را بزرگترین اندوه ما قرار مده و نیز آخرین حد دانش ما قرارش مده و مسلط مكن بر ما كسى را كه بر ما رحم نكند
بِرَحْمَتِكَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ.
به رحمتت اى مهربانترین مهربانان
و این دعاى جامع كاملى است و خواندن آن در اوقات دیگر نیز غنیمت است و از عوالى اللئالى نقل شده كه حضرت رسول صَلَّى اللَّهِ عَلِیهِ وَ اله همیشه این دعا را مى‌خواندند.

7- صلوات هر روز را كه در وقت زوال وارد شده خوانده شود.

8- دعاى كمیل را كه در این شب وارد شده است، خوانده شود.

9- هر یك از اذکار “سُبْحانَ اللّهِ” ، “الْحَمْدُلِلّهِ” ، “اللّهُ اَكْبَرُ” وَ “لا اِلهَ اِلا اللّهُ” صد مرتبه گفته شود، تا خداوند تعالى گناهان گذشته او را بیامرزد و برآورد حاجت‌هاى دنیا و آخرت او را.

10- شیخ در مصباح از ابویحیى در ضمن خبرى در فضیلت شب نیمه شعبان روایت كرده كه از مولاى خودم حضرت صادق علیه السلام پرسیدم كه بهترین دعاها در این شب چیست؟ فرمود: پس از آن که بجا آوردى نماز عشا را، دو ركعت نماز اقامه کن که در ركعت اول حمد و سُوره قُلْ یا اَیُّهَا الْكافِروُنَ خوانده شود و در ركعت دوم حمد و سوره توحید خوانده شود. پس از سلام، تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها گفته شود. پس از آن این دعا خوانده شود:
دعا و نیایش
یا مَنْ اِلَیْهِ مَلْجَاءُ الْعِبادِ فِى الْمُهِمّاتِ وَ اِلَیْهِ یَفْزَعُ الْخَلْقُ فىِ الْمُلِمّاتِ
اى كه به سوى او است پناه بندگان در كارهاى اندوه خیز و به سوى او پناه برند خلایق در پیش آمدهاى ناگوار
یا عالِمَ الْجَهْرِ وَالْخَفِیّاتِ وَ یا مَنْ لا تَخْفى عَلَیْهِ خَواطِرُ الاْوْهامِ
اى داناى آشكار و نهان و اى كه بر او پنهان نماند اندیشه‌هایى كه در دل‌ها افتد
وَ تَصَرُّفُ الْخَطَراتِ یا رَبَّ الْخَلایِقِ وَالْبَرِیّاتِ یا مَنْ بِیَدِهِ مَلَكُوتُ
و تصرف كردن آن خاطرات اى پروردگار خلایق و آفریدگان اى كه ملكوت
الاْرَضینَ وَالسَّمواتِ اَنْتَ اللّهُ لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ اَمُتُّ اِلَیْكَ بِلا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ
زمین‌ها و آسمان‌ها به دست او است تویى خدایى كه معبودى جز تو نیست به سویت توسل جویم به كلمه “لا اله الا انت”
فَیا لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ اجْعَلْنى فى هِذِهِ اللَّیْلَةِ مِمَّنْ نَظَرْتَ اِلَیْهِ
پس اى خدایى كه معبودى جز تو نیست بگردان مرا در این شب از كسانى كه به سویش نگریسته و مورد
فَرَحِمْتَهُ وَ سَمِعْتَ دُعاَّئَهُ فَاَجَبْتَهُ وَ عَلِمْتَ اسْتِقالَتَهُ فَاَقَلْتَهُ
رحم خویش قرارش داده و دعایش شنیده و اجابت كرده و پشیمانیش را دانسته پس او را پذیرفته‌اى
وَ تَجاوَزْتَ عَنْ سالِفِ خَطیئَتِهِ وَ عَظیمِ جَریرَتِهِ فَقَدِ اسْتَجَرْتُ بِكَ
و از خطاهاى گذشته‌اش و گناه بزرگش در گذشته‌اى پس من از گناهانم به تو پناهنده شده
مِنْ ذُنُوبى وَ لَجَاْتُ اِلَیْكَ فى سَتْرِ عُیُوبى اَللّهُمَّ فَجُدْ عَلَىَّ بِكَرَمِكَ
و به تو ملتجى گشته‌ام در این كه عیوبم را بپوشانى خدایا پس جود كن بر من به كرم خود
وَ فَضْلِكَ وَاحْطُطْ خَطایاىَ بِحِلْمِكَ وَ عَفْوِكَ وَ تَغَمَّدْنى فى هذِهِ
و فضلت و بریز خطاهاى مرا به بردبارى و گذشت خویش و فراگیر مرا در این
اللَّیْلَةِ بِسابِغِ كَرامَتِكَ وَاجْعَلْنى فیها مِنْ اَوْلِیاَّئِكَ الَّذینَ اجْتَبَیْتَهُمْ
شب به فراوان كرمت و بگردان مرا در این شب از آن دوستانت كه آنان را براى طاعت خویش برگزیده
لِطاعَتِكَ وَاخْتَرْتَهُمْ لِعِبادَتِكَ وَ جَعَلْتَهُمْ خالِصَتَكَ وَ صِفْوَتَكَ
و براى پرستشت انتخاب فرمودى و ایشان را جزء خاصان درگاه و برگزیدگانت قرار دادى
اَللّهُمَّ اجْعَلْنى مِمَّنْ سَعَدَ جَدُّهُ وَ تَوَفَّرَ مِنَ الْخَیْراتِ حَظُّهُ وَاجْعَلْنى مِمَّنْ
خدایا بدار مرا از آن كسانى كه كوشش به جایى رسیده و از نیكی‌ها بهره فراوان نصیبش گشته و مرا از کسانی قرار ده
سَلِمَ فَنَعِمَ وَ فازَ فَغَنِمَ وَاكْفِنى شَرَّ ما اَسْلَفْتُ وَاعْصِمْنى مِنَ الاِْزدِیادِ
كه تندرست شده و متنعم و رستگار و بهره‌مند گشته و كفایت كن مرا از شر آنچه كرده‌ام و نگاهم دار از افزودن
فى مَعْصِیَتكَ وَ حَبِّبْ اِلَىَّ طاعَتَكَ وَ ما یُقَرِّبُنى مِنْكَ وَ یُزْلِفُنى عِنْدَكَ
در نافرمانیت و دوست گردان نزد من فرمانبرداریت را و آنچه مرا به تو نزدیك و مقرب درگاهت گرداند
سَیِّدى اِلَیْكَ یَلْجَاءُ الْهارِبُ وَ مِنْكَ یَلْتَمِسُ الطّالِبُ وَ عَلى كَرَمِكَ
آقاى من به سوى تو پناه آرد شخص گریز پاى و از تو عاجزانه طلب كند جوینده و بر كرم تو
یُعَوِّلُ الْمُسْتَقیلُ التّائِبُ اَدَّبْتَ عِبادَكَ بالتَّكَرُّمِ وَ اَنْتَ اَكْرَمُ الاْكْرَمینَ
تكیه كند شخص عذرخواه و توبه كننده ادب كردى بندگانت را به كرم ورزى به آنها و تو كریم‌ترین كریمانى
وَ اَمَرْتَ بِالْعَفْوِ عِبادَكَ وَ اَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحیمُ اَللّهُمَّ فَلا تَحْرِمْنى
و تو خود به بندگانت دستور گذشت دادى و خود آمرزنده و مهربانى خدایا پس مرا از آنچه از
ما رَجَوْتُ مِنْ كَرَمِكَ وَلا تُؤْیِسْنى مِنْ سابِغِ نِعَمِكَ وَلا تُخَیِّبْنى مِنْ
كرمت امید دارم محرومم مكن و از نعمت‌هاى ریزانت مایوسم مدار و از بهره‌هاى فراوانت كه در
جَزیلِ قِسَمِكَ فى هذِهِ اللَّیْلَةِ لاِهْلِ طاعَتِكَ وَاجْعَلْنى فى جُنَّةٍ مِنْ
این شب براى فرمانبردارانت مقرر داشته‌اى بى بهره‌ام مساز و مرا در پناهگاه محكمى از آزار مخلوقات
شِرارِ بَرِیَّتِكَ رَبِّ اِنْ لَمْ اَكُنْ مِنْ اَهْلِ ذلِكَ فَاَنْتَ اَهْلُ الْكَرَمِ وَالْعَفْوِ
شرورت قرار ده پروردگارا اگر من چنین شایستگى ندارم ولى تو شایسته كرم و گذشت و
وَالْمَغْفِرَةِ وَ جُدْ عَلَىَّ بِما اَنْتَ اَهْلُهُ لا بِما اَسْتَحِقُّهُ فَقَدْ حَسُنَ ظَنّى
آمرزشى و فرو ریز بر من بدانچه تو شایسته آنى نه بدانچه من سزاوار آنم زیرا به راستى گمان من نیك است
بِكَ وَ تَحَقَّقَ رَجاَّئى لَكَ وَ عَلِقَتْ نَفْسى بِكَرَمِكَ فَاَنْتَ اَرْحَمُ الرّاحِمینَ وَ اَكْرَمُ الاْكْرَمینَ
و امیدم درباره تو محكم شده و جانم به سر رشته كرم تو آویخته است پس تویى مهربان‌ترین مهربانان و كریم‌ترین كریمان
اَللّهُمَّ وَاخْصُصْنى مِنْ كَرَمِكَ بِجَزیلِ
خدایا مرا مخصوص بدار از كرم خویش به بهره‌هاى فراوان
قِسَمِكَ وَاَعُوذُ بِعَفْوِكَ مِنْ عُقُوبَتِكَ وَاغْفِر لِىَ الَّذنْبَ الَّذى یَحْبِسُ عَلَىَّ الْخُلُقَ
و تقسیم‌هاى شایانت و از كیفر تو به عفوت پناه مى‌برم و بیامرز برایم آن گناهى را كه عادت بد(مانند دروغ) را بر من حبس كند
وَ یُضَیِّقُ عَلىَّ الرِّزْقَ حَتّى اَقُومَ بِصالِحِ رِضاكَ وَ اَنْعَمَ
و روزى را بر من تنگ سازد تا من به خشنودى شایسته تو اقدام كنم و به عطاى فراوانت
بِجَزیلِ عَطاَّئِكَ وَاَسْعَدَ بِسابِغِ نَعْماَّئِكَ فَقَدْ لُذْتُ بِحَرَمِكَ
متنعم گردم و به نعمت‌هاى بسیارت خوشبخت شوم زیرا من به آستان تو پناه آوردم
وَ تَعَرَّضْتُ لِكَرَمِكَ وَاسْتَعَذْتُ بِعَفْوِكَ مِنْ عُقُوبَتِكَ وَ بِحِلْمِكَ مِنْ
و به كرم تو آویختم و به گذشت تو پناه جستم از ترس كیفرت و به بردباریت پناه جستم از
غَضَبِكَ فَجُدْ بِما سَئَلْتُكَ وَاَنِلْ مَا الْتَمَسْتُ مِنْكَ اَسْئَلُكَ بِكَ لابِشَىءٍ
خشمت پس به من عطا كن آنچه را از تو خواستم و به من برسان آنچه را از تو خواهش كردم تو را به خودت سوگند دهم چون چیزى
هُوَ اَعْظَمُ مِنْكَ
از تو بزرگتر نیست.
پس به سجده مى روى و 20 مرتبه یا رَبِّ ، 7 مرتبه یا اَللّهُ، 7 مرتبه لاحَوْلَ وَلا قُوَّةَ اِلاّ بِاللّهِ، 10 مرتبه ما شآءَ اللّهُ، 10 مرتبه لاقُوّةَ اِلاّ بِاللّهِ، و 10 مرتبه صلوات مى فرستى بر پیغمبر و آل او علیهم السلام و حاجت خود را از خدا بخواه. سوگند به خدا كه اگر به سبب این عمل به عدد قطرات باران حاجت بخواهى هر آینه برساند به تو خداوند عزوجل آن حاجت‌ها را به كَرَم عَمیم و فَضْل جَسیمِ خود.
دعا و نیایش
11- شیخ طوسى و كفعمى فرموده‌اند كه در این شب این دعا خوانده شود:
اِلهى تَعَرَّضَ لَكَ فى هذَا اللَّیْلِ الْمُتَعَرِّضُونَ
خدایا خواهندگان در این شب به درگاه تو آمدند
وَ قَصَدَكَ الْقاصِدُونَ وَ اَمَّلَ فَضْلَكَ وَ مَعْرُوفَكَ الطّالِبُونَ وَ لَكَ فى
و قاصدان تو را مقصد خویش قرار دادند و خواهشمندان فضل و نیكى تو را آرزو كردند و تو در
هذَا اللّیْلِ نَفَحاتٌ وَ جَواَّئِزُ وَ عَطایا وَ مَواهِبُ تَمُنُّ بِها عَلى مَنْ تَشاَّءُ
این شب بخشش‌ها و جوایز و عطاهایى و بهره‌هایى دارى كه به هر یك از بندگانت بخواهى
مِنْ عِبادِكَ وَ تَمْنَعُها مَنْ لَمْ تَسْبِقْ لَهُ الْعِنایَةُ مِنْكَ وَها اَنَا ذا عُبَیْدُكَ
عطا خواهى كرد و از آن كس كه عنایت تو نسبت به او سبقت نگرفته است آن را باز دارى و من اینك آن بنده كوچك
الْفَقیرُ اِلَیْكَ الْمُؤَمِّلُ فَضْلَكَ وَ مَعْرُوفَكَ فَاِنْ كُنْتَ یا مَولاىَ تَفَضَّلْتَ
و نیازمند درگاه تو و آرزومند فضل و نیكى تو هستم پس اى مولاى من اگر بنا دارى
فى هذِهِ اللَّیْلَةِ عَلى اَحَدٍ مِنْ خَلْقِكَ وَ عُدْتَ عَلَیْهِ بِعائِدَةٍ مِنْ عَطْفِكَ
در این شب بر كسى از خلق خویش تفضلى فرمایى و جایزه‌اى از روى مهر و عطوفت به او بدهى
فَصَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ الطَّیِّبینَ الطّاهِرینَ الْخَیِّرینَ
پس درود فرست بر محمد و آل محمد آن پاكان پاكیزه برگزیده برتر
الْفاضِلینَ وَجُدْ عَلَىَّ بِطَولِكَ وَ مَعْرُوفِكَ یا رَبَّ الْعالَمینَ وَ صَلَّى اللّهُ
و از نعمت و نیكى خویش بر من نیز لطف فرما اى پروردگار جهانیان و درود خدا
عَلى مُحَمَّدٍخاتَمِ النَّبیّینَ وَ الِهِ الطّاهِرینَ وَ سَلَّمَ تَسْلیماً اِنَّ اللّهَ حَمیدٌ مَجیدٌ
بر محمد خاتم پیمبران و بر آل پاكش و تحیت فراوان كه همانا خداوند ستوده و بزرگوار است
اَللّهُمَّ اِنّى اَدْعُوكَ كَما اَمَرْتَ فَاسْتَجِبْ لى كَما وَعَدْتَ اِنَّكَ
خدایا من تو را مىخوانم چنانچه دستور فرمودى پس دعایم را مستجاب كن چنانكه وعده فرمودى كه
لا تُخْلِفُ الْمیعادَ.
به راستى تو خلف وعده نمىكنى .
و این دعائیست كه در سحرها در عقب نماز شفع خوانده مىشود. 

12- بجا آورده شود سجده‌ها و دعاهایى را كه از رسول خدا صلى الله علیه و آله روایت شده كه در سجده می‌گفتند:
سَجَدَ لَكَ سَوادى وَ خَیالى وَ آمَنَ بِكَ فؤادى هذِهِ یَداىَ وَ ماجَنَیْتُهُ
به خاك افتاد براى تو سراپایم و اندیشه‌ام و ایمان آورد به تو دلم، این است هر دو دستم و آنچه جنایتى كه
عَلى نَفْسى یا عَظیمُ [عَظیماً] تُرْجى لِكُلِّ عَظیمٍ اِغْفِرْ لِىَ الْعَظیمَ فَاِنَّهُ لایَغْفِرُ
بر خویش كردم اى بزرگى كه در هر كار بزرگى امید به او است بیامرز گناه بزرگم را كه نیامرزد
الذَّنْبَ الْعَظیمَ اِلا الرَّبُّ الْعَظیمُ
گناه بزرگ را جز پروردگار بزرگ
پس، از سجده سر برمی‌داشتند و دوباره به سجده می‌رفتند و می‌گفتند:
اَعُوذُ بُنُورِ وَجْهِكَ الَّذى اَضائَتْ لَهُ السَّمواتُ
پناه برم به نور ذات تو كه روشن شد به او آسمان‌ها
وَالاْرَضُونَ وَانْكَشَفَتْ لَهُ الظُّلُماتُ وَ صَلَحَ عَلْیْهِ اَمرُ الاْوَّلینَ
و زمین‌ها و برچیده شد به او تاریكی‌ها و اصلاح شد به او كار اولین
وَالاْخِرینَ مِنْ فُجاءَةِ نَقِمَتِكَ وَ مِنْ تَحْویلِ عافِیَتِكَ وَ مِنْ زَوالِ
و آخرین از ناگهانى رسیدن عذابت و از پا برجا شدن تندرستى تو و از زائل شدن
نِعْمَتِكَ اَللّهُمَّ ارْزُقْنى قَلْباً تَقِیّاً نَقِیّاً وَ مِنَ الشِّرْكِ بَریئاً لا كافِراً ولا شَقِیّاً
نعمتت خدایا روزیم گردان دلى پاك و پاكیزه و مبراى از شرك كه نه كافر باشد و نه اهل شقاوت
سپس بر خاك می‌نهاد دو طرف صورت خود را و می‌گفت:
عَفَّرْتُ وَجْهى فِى التُّرابِ
مالیدم به خاك رویم را
وَ حُقَّ لى اَنْ اَسْجُدَ لَكَ.
و بر من سزا است كه برایت سجده كنم .
پس از این اعمال رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود امشب شبى است كه در آن قسمت مى شود روزی‌ها، و در آن نوشته مى شود اَجَلْ‌ها، و در آن نوشته مى شود روندگان به حج. همانا خداى تعالى در این شب مى آمرزد از بندگان خود، بیشتر از عدد موهاى بُزهاى قبیله كَلْب و مى فرستد خداى تعالى ملائكه خود را از جانب آسمان به سوى زمین در مكه.
دعا و نیایش
13- نماز جناب جعفر را به جا آورده شود.
14- بجا آورده شود نمازهاى این شب، از جمله نمازی كه روایت كرده ابویحیى صَنْعانى از حضرت باقر و صادق عَلیهِماالسَّلام و هم روایت كرده‌اند از آن دو بزرگوار سى نفر از كسانى كه مورد وثوق و اعتماد است به ایشان كه آن دو بزرگوار فرمودند كه هرگاه شب نیمه شعبان شد پس بجا آور چهار ركعت نماز، بخوان در هر ركعت حمد و قُلْ هُوَ اللّهُ اَحَدٌ صد مرتبه پس چون فارغ شدی بگو :
اَللّهُمَّ اِنّى اِلَیْكَ فَقیرٌ وَمِنْ
خدایا من به درگاهت نیازمندم و از
عَذاِبكَ خائِفٌ مُسْتَجیرٌ اَللّهُمَّ لا تُبَدِّلْ اِسْمى وَلا تُغَیِّرْ جِسْمى
عذاب و شكنجه‌ات ترسان و پناه خواهم خدایا نامم را (از زمره موحدان) عوض مكن و جسمم را دگرگون مكن
وَلاتَجْهَدْ بَلاَّئى وَلا تُشْمِتْ بى اَعْداَّئى اَعُوذُ بِعَفْوِكَ مِنْ عِق ابِكَ
و آزمایشم را سخت مكن و دشمن شادم مفرما پناه مىبرم به عفوت از كیفرت
وَ اَعُوذُ بِرَحْمَتِكَ مِنْ عَذابِكَ وَ اَعُوذُ بِرِضاكَ مِنْ سَخَطِكَ وَ اَعُوذُبِكَ
و پناه مىبرم به رحمتت از عذابت و پناه مىبرم به خشنودیت از خشمت و پناه مى برم
مِنْكَ جَلَّ ثَناَّؤُكَ اَنْتَ كَما اَثْنَیْتَ عَلى نَفْسِكَ وَ فَوْقَ ما یَقُولُ الْقآئِلُونَ.
به خودت از خودت مدح تو والا است و تو چنانى كه خود ثناى خود كرده‌اى و بالاتر از آنى كه مردم گویند.

روز نیمه شعبان
عید مولود شریف امام دوازدهم مَوْلانا وَ اِمامُنا الْمَهْدِىُّ حضرت حجّة بن الحسن صاحبُ الزَّمان صَلَواتُ اللّهِ عَلَیْهِ وَ عَلى آبائِهِ است :
وَ یُسْتَحَبُّ زِیارَتُهُ علیه السلام فى كُلِّ زَمانٍ وَ مَكانٍ وَ الدُّعآءُ بِتَعْجِیلِ الْفَرَجِ عِنْدَ
و مستحب است زیارت آن حضرت علیه السلام در هر زمان و مكان و در هر جا و دعا براى تعجیل ظهور آن حضرت در هنگام
زِیارَتِهِ وَ تَتَاَكَّدُ زِیارَتُهُ فِى السِّرْدابِ بِسُرَّمَنْ رَاى وَ هُوَالْمُتَیَقَّنُ ظُهُورُهُ
زیارت و بخصوص تاكید شده به زیارت آن حضرت در سرداب سامراء، و ظهور آن حضرت
وَ تَمَلُّكُهُ وَ اَنَّهُ یَمْلاَُ الاْرْضَ قِسْطا وَ عَدْلا كَما مُلِئَتْ ظُلْما وَ جَوْرا
و فرمانروائیش مسلم است و او است كه زمین را پر از عدل و داد كند چنانچه پر شده باشد از ستم و بیدادگرى
قَدْرَها غَیْرُكَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ.
نتواند جز تو اى مهربان‌ترین مهربانان.

التماس دعا
گروه دین و اندیشه تبیان
مهری هدهدی

گفتم که خدا مرا مرادي بفرست
توفان زده‏ ام مرا نجاتي بفرست
فرمود که با زمزمه يا مهدي
نذر گل نرگس صلواتي بفرست

در انتظار باران نيست آنکه بذري نکاشته
زهي خجسته زماني که يار باز آيد
به کام غم‏زدگان غم‏گسار باز آيد
اگر فداي امام زمان نخواهد شد
ز سر چه گويم و سر، خود چه کار باز آيد

ويرانه نه آنست که جمشيد بنا کرد
ويرانه نه آنست که فرهاد فرو ريخت
ويرانه دل ماست که هر جمعه به يادت
صد بار بنا گشت و دگر بار فرو ريخت

اس ام اس نيمه شعبان

يازده پله زمين رفت به سمت ملکوت
يک قدم مانده، زمين شوق شکفتن دارد

شايد آن روز که سهراب نوشت:
“تا شقايق هست زندگي بايد کرد”
خبري از دل پر درد گل ياس نداشت
بايد اينگونه نوشت:
هر گلي هم باشد، چه شقايق چه گل پيچک و ياس
زندگي بي مهدي
زندگي با غم‏هاست

اگر با آمدن “آفتاب” از “خواب” بيدار شويم نمازمان قضاست…

اس ام اس نيمه شعبان

اي مدني‏برقع و مکي نقاب
سايه‏نشين، چند بود آفتاب
منتظران را به‏لب آمد نفس
اي ز تو فرياد به فرياد رس

از ناکجاي وجود بي مقدارم، تا آستان بي کران کوي تو، در ميان سيلاب اشک،
پلي از نياز مي زدم. پلي از انتظار،
از غيبت تا ظهور

چه انتظار عجيبي
تو بين منتظران هم
عزيز من چه غريبي !
عجيب تر آن كه چه آسان
نبودنت شده عادت
چه بي خيال نشستيم
نه كوششي ، نه تلاشی
فقط نشسته و گفتيم :
خدا كند كه بيايي

اس ام اس نيمه شعبان

آقا بيا تا زندگي معنا بگيرد
شايد دعاي مادرت زهرا بگيرد
آقا بيا تا با ظهور چشم هايت
اين چشم هاي ما کمي تقوا بگيرد

اگرچه…
او يوسف دلرباي زهراست/ با هيچ گهر خريدني نيست
با ديده ي از گناه لبريز/ آن روي چو ماه ديدني نيست
ولي…
تو مگو ما را بدان شه بار نيست/ با کريمان کارها دشوار نيست.

اين ديده نيست قابل ديدار روي تو/ چشمي دگر بده که تماشا کنم تو را
تو در ميان جمعي و من در تفکّرم/ کاندر کجا روم و پيدا کنم تو را

اس ام اس نيمه شعبان

بخوان دعاي فرج را دعــــــــــا اثــــــر دارد دعا کبوتر عشق است و بال و پر دارد
بخوان دعاي فرج را و عـافــيــت بـطـلـــب که روزگار بســـي فتنه زير ســـر دارد
بخوان دعاي فرج را کـه يـوسـف زهــــــرا ز پشت پرده ي غيبت به ما نظـر دارد
بخوان دعاي فرج را به ياد خيمه ي سبز که آخرين گل سرخ از همه خبـــر دارد

بــوي عـطــر يــار دارد جمـعه ها
وعــــده ديـــدار دارد جمــعه ها
جمــعـه هـا دل ياد دلبـر مـي کنـد
نغمه يا ابـن الـحسن سـر مـي کنـد

غروب پنجشنبه بي قرارم / شبيه جمعه ها چشم انتظارم
فقط يك جمعه مي آئي ولي من / تمام جمعه ها را دوست دارم …

اس ام اس نيمه شعبان

اين عشق آتشين ز دلم پاک نمي شود
مجنون به غير خانه ي ليلا نمي شود
بالاي تخت يوسف کنعان نوشته اند
هر يوسفي که يوسف زهرا نمي شود

پر از عطشم، مرا تو دريايي کن
سرشار از احساس و تماشايي کن
هر چند که ما بديم و پيمان شکنيم
اي خوب بيا دوباره آقايي کن

* * * * * * * * *اس ام اس نيمه شعبان* * * * * * * *

خانه آرزوهايم
کلبه اي است کوچک در دشت شقايقها
که تو را کم دارد
راستي کي مي آيي ؟

اس ام اس نيمه شعبان

خستگان عشق را ايام درمان خواهد آمد - غم مخور آخر طبيب دردمندان خواهد آمد

زهي خجسته زماني که يار باز آيد
به کام غم‏زدگان غم‏گسار باز آيد
اگر فداي امام زمان نخواهد شد
ز سر چه گويم و سر، خود چه کار باز آيد

سؤالي ساده دارم از حضورت
من آيا زنده‌ام وقت ظهورت؟
اگر تو آمدي، من رفته بودم
اسير سال و ماه و هفته بودم
دعايم كن دوباره جان بگيرم
بيايم در حضور تو بميرم

اس ام اس نيمه شعبان

عصر يك جمعه دلگير،
دلم گفت: بگويم، بنويسم
كه چرا عشق به انسان نرسيدست،
چرا آب به انسان نرسيدست،
و هنوزم كه هنوز است، غم عشق به پايان نرسيدست
بگو حافظ دل‌خسته ز شيراز بيايد،
بنويسد كه هنوزم كه هنوز است،
چرا يوسف گم‌گشته به كنعان نرسيدست و
چرا كلبه احزان به گلستان نرسيدست
عصر اين جمعه دلگير،
وجود تو كنار دل هر بي‌دل آشفته شود حس
كجايي گل نرگس؟

* * * * * * * * *اس ام اس نيمه شعبان* * * * * * * *

عمريست كه از حضور او جا مانديم
در غربت سرد خويش تنها مانديم
او منتظر است تا كه ما برگرديم
ماييم كه در غيبت كبري مانديم

قطعه گمشده اي از پر پرواز کم است
يازده بار شمرديم و يکي باز کم است
اين همه آب که جاريست نه اقيانوس است
عرق شرم زمين است که سرباز کم است
***اللهم عجل لوليک الفرج***

اس ام اس نيمه شعبان

کاش صاحب برسد ،بنده به زنجير کند
ماجوانان همه را در ره خود پير کند
کاش چشم گل زهرا به دل ما افتد
با نگاهش به دل غمزده تاثير کند

* * * * * * * * *اس ام اس نيمه شعبان* * * * * * * *

کي مي‌شود صبح ، ناشتاي چشم‌هايمان را به نگاه تو بگشاييم؟ کي مي‌شود شام ، تصوير تو را به قاب خوابهايمان ببريم؟ کي مي‌شود شب و روزمان، در فضاي ظهور تو بگذرد؟ يا ابا صالح من …

* * * * * * * * *اس ام اس نيمه شعبان* * * * * * * *

گفتم که روي خوبت از من چرا نهان است گفتا تو خود حجابي ، ورنه رخم عيان است

اس ام اس نيمه شعبان

مُردم به خدا از غم هجران و جدايي/ اي دلبر دور از نظرم پس تو کجايي
بر حال دل زار، تو خود خوب گواهي/ جز عشق تو ما را نبود هيچ گناهي

* * * * * * * * *اس ام اس نيمه شعبان* * * * * * * *

مست عشقم، مست يارم، مست دوست
مست معشوقي که عالم مست اوست
يا صاحب الزمان ادرکني

* * * * * * * * *اس ام اس نيمه شعبان* * * * * * * *

مهدي جان!
صبح بي تو ، رنگ بعدازظهر يک آدينه دارد
بي تو حتي مهرباني حالتي از کينه دارد

اس ام اس نيمه شعبان

نمي پرسم از هيچ کس از تو؛
که شأن هيچ پرسشي، پاسخي چون تو نيست
اي آقاي آدينه ها

* * * * * * * * *اس ام اس نيمه شعبان* * * * * * * *

نه شرم و حيا ، نه عار داريم از تو
اما گله بيشمار داريم از تو
ما منتظر تو نيستيم “آقا جان”
تنها همه “انتظار” داريم از تو

* * * * * * * * *اس ام اس نيمه شعبان* * * * * * * *

هجر تو ز درد و داغ ، دلگيرم کرد
اندوه غم زمان زمينگيرم کرد
گفتند که جمعه مي‌رسي از کعبه
اين رفتن جمعه جمعه‌ها پيرم کرد

اس ام اس نيمه شعبان

در انتظار ديدنت همه دلها بيقرارند
اي تک ستاره بهشت حسرت به دلمان نزار

دنيا را آذين مي بنديم اگر لحضه آمدنت را بدانيم …

* * * * * * * * *اس ام اس نيمه شعبان* * * * * * * *

ما معتقديم که عشق سر خواهد زد
بر پشت ستم کسي تير خواهد زد
سوگند به هر چهارده آيه نور
سوگند به زخم هاي سرشار غرور
آخر شب سرد ما سحر مي گردد
مهدي به ميان شيعه برمي گردد

اس ام اس نيمه شعبان

يا امام زمان انتظار هم از نيامدنت بي تاب شد …

دل پريشونم پريشونم که اربابم نيومد بعد عمري عاشقي حتي يه شب خوابم نيومد
آسمون عصراي جمعه مثل من بهونه گيره بارون گريه باهام حرف ميزنه که خيلي ديره

مادر تو دل غمينه : خون جدت رو زمينه
العجل يا حجه الله العجل بقيه الله

اس ام اس نيمه شعبان

چه جمعه ها که يک به يک غروب شد نيامدي…………چه بغضها که در گلو رسوب شد نيامدي
خليل آتشين سخن ؛ تبر به دوش بت شکن…………..خداي ما دوباره سنگ و چوب شد نيامدي
براي ما که خسته ايم نه ؛ ولي…………………………..براي عده اي چه خوب شد نيامدي
تمام طول هفته را به انتظار جمعه ام…………………..دوباره صبح؛ ظهر ؛ نه غروب شد نيامدي

* * * * * * * * *اس ام اس نيمه شعبان* * * * * * * *

بر چهره پر ز نور مهدي صلوات بر جان و دل صبور مهدي صلوات

تا امر فرج شود مهيا بفرست بهر فرج و ظهور مهدي صلوات

* * * * * * * * *اس ام اس نيمه شعبان* * * * * * * *

اگر که آمدي من رفته بودم اسير سال و ماه و هفته بودم
دعايم کن دوباره جان بگيرم بيايم در رکاب تو بميرم

اس ام اس نيمه شعبان

هنوزم خواب ميبينم به شبها همان مردي که بر اسبي سوار است
همان مردي که جمعه آيد روزي … و اين پايان خوب انتظار است

کاش مي شد در ميان لحظه ها لحظه ي ديدار را نزديک کرد
ميلاد نور پيشاپيش مبارک

کاش مي شد واژه ها را شست و انتظار را تفسير کرد ولي افسوس …..

* * * * * * * * *اس ام اس نيمه شعبان* * * * * * * *

آقا جان ! حيف نيست ماه شب چهارده پشت ابرهاي تيره و پاره پاره پنهان بماند ، حيف نيست ديده را شوق وصال باشد ولي فروغ ديده نباشد …